असम विरोध आन्दोलन २०२५: आदिवासी माग र डिजिटल शक्तिको उदय

सन् २०२५ को सेप्टेम्बरमा असममा देखिएको विरोध आन्दोलनले राज्यको सामाजिक र राजनीतिक परिदृश्यमा ठूलो प्रभाव पारेको छ। विशेष गरी, मोरान र कोच-राजवंशी समुदायले अनुसूचित जनजाति (ST) मान्यता र संवैधानिक सुरक्षा माग्दै तिनसुकिया, गोलकगञ्ज र धुब्रीमा ठूला प्रदर्शनहरू गरे। यी आन्दोलनहरूले सामाजिक सञ्जालमा #AssamProtest2025 र #TribalRights मार्फत विश्वव्यापी ध्यान खिचेका छन्।

आन्दोलनको पृष्ठभूमि

सेप्टेम्बर ११, २०२५ मा तिनसुकियामा मोरान समुदायले २०,००० भन्दा बढी सहभागीहरूसहित ठूलो र्‍याली निकाल्यो, अनुसूचित जनजाति (ST) मान्यता र छैटौं अनुसूचीअन्तर्गत स्वायत्तताको माग गर्दै। त्यस्तै, गोलकगञ्जमा कोच-राजवंशी समुदायको अखिल कोच-राजवंशी विद्यार्थी संघ (AKRSU) ले मशाल जुलुस निकाल्यो, जुन प्रहरी हस्तक्षेप र लाठीचार्जमा परिणत भयो। यी घटनाहरूले असम सरकार र केन्द्र सरकारमाथि दबाब बढाएको छ। [स्रोत: असम ट्रिब्युन, सेप्टेम्बर ११, २०२५]

मुख्य मागहरू

आन्दोलनकारीहरूले निम्न मागहरू राखेका छन्:

• अनुसूचित जनजाति (ST) मान्यता: मोरान र कोच-राजवंशी समुदायलाई ST दर्जा प्रदान गरियोस्।
• छैटौं अनुसूची: आदिवासी समुदायहरूको अधिकार र स्वायत्तताको संरक्षण।
• प्रहरी दमनको अन्त्य: गोलकगञ्जमा भएको लाठीचार्जको निष्पक्ष छानबिन र दोषीलाई कारबाही।
• आर्थिक समर्थन: साना चिया बगान मालिकहरूका लागि न्यूनतम समर्थन मूल्य (MSP) लागू गरियोस्।

सामाजिक सञ्जाल र डिजिटल शक्ति

सामाजिक सञ्जालले यो आन्दोलनलाई विश्वव्यापी मञ्च प्रदान गरेको छ। तर, विदेशी प्लेटफर्महरूमा निर्भरताले डाटा गोपनीयता र सूचना हेरफेरको जोखिम निम्त्याएको छ। Lacspace ले प्रस्ताव गरेको AssamConnect जस्ता स्वदेशी डिजिटल प्लेटफर्महरूले यस्ता समस्याहरू समाधान गर्न सक्छ।

Lacspace को दृष्टिकोण

Lacspace का संस्थापक एलन कर्ण भन्छन्:

“असमको यो आन्दोलन आदिवासी समुदायको पहिचान र अधिकारको लडाइँ हो। AI-संचालित स्वदेशी डिजिटल प्लेटफर्महरूले यस्ता आन्दोलनहरूलाई थप सशक्त र पारदर्शी बनाउन सक्छ।”

निष्कर्ष

असमको विरोध आन्दोलन आदिवासी समुदायको पहिचान, अधिकार र आर्थिक न्यायको माग हो। यो आन्दोलनले यदि सही दिशा पायो भने असमको सामाजिक र राजनीतिक संरचनामा दीर्घकालीन परिवर्तन ल्याउन सक्छ। तर, सरकारले यी मागहरूलाई समयमै सम्बोधन नगरे अस्थिरता बढ्ने जोखिम छ।

— लेख: एलन कर्ण, Founder of Lacspace